GAPS Diyeti Nedir?
GAPS Diyeti, "Gut and Psychology Syndrome" (Bağırsak ve Psikoloji Sendromu) anlamına gelir. Dr. Natasha Campbell-McBride tarafından geliştirilen bu diyet, bağırsak sağlığını iyileştirerek zihinsel ve nörolojik rahatsızlıkları tedavi etmeyi amaçlar. Diyet, bağırsaklardaki kötü bakterilerin temizlenmesini ve sindirim sisteminin sağlıklı bir duruma gelmesini hedefler. Genellikle otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), depresyon, anksiyete, şizofreni, epilepsi ve kronik sindirim rahatsızlıkları gibi durumların tedavisine yardımcı olmak amacıyla kullanılır.
Neden Yapılır?
GAPS Diyeti, bağırsak sağlığının genel vücut sağlığı ve beyin fonksiyonları üzerindeki etkisini temel alır. Bağırsaklardaki dengesizliklerin, toksinlerin beyne ulaşmasına ve sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratmasına neden olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle diyet, bağırsakları onarmak ve sindirim sistemini dengelemek amacıyla uygulanır. Diyetin temelinde besleyici, kolay sindirilebilir gıdalar yer alır.
Sağlığa Zararlı Mıdır?
GAPS Diyeti doğru şekilde uygulanmazsa bazı sağlık riskleri taşıyabilir. Diyet aşırı kısıtlayıcıdır ve önemli besin gruplarını ortadan kaldırabilir. Uzun vadeli olarak uygulandığında aşağıdaki riskler oluşabilir:
Besin Eksiklikleri: Diyet, bazı gıda gruplarını (örneğin tahıllar, nişastalı sebzeler) tamamen kısıtladığı için, vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri yeterince alamama riski vardır.
Kilo Kaybı: Diyet, kalori alımını ciddi şekilde kısıtlayabilir, bu da istemsiz kilo kaybına neden olabilir.
Enerji Düşüklüğü: Diyet karbonhidrat alımını sınırladığından, enerji seviyeleri düşebilir ve yorgunluk yaşanabilir.
Yararı Nedir?
Bağırsak Sağlığını İyileştirir: Diyet, bağırsak florasını dengeleyerek sindirim problemlerini hafifletebilir ve bağırsak geçirgenliğini azaltabilir.
Zihinsel Sağlığı Destekler: Bağırsak-beyin bağlantısı üzerine kurulu olan bu diyet, bazı kişilerde zihinsel ve nörolojik belirtileri hafifletebilir.
Enflamasyonu Azaltır: Anti-enflamatuar özellikleri olan besinlere odaklanıldığı için vücuttaki iltihaplanma düzeyi azalabilir.
Doğal ve Besleyici Gıdalar: Taze sebzeler, et suyu, fermente gıdalar ve doğal yağlar gibi besinler içeren diyet, vücut için gerekli vitamin ve mineralleri sağlar.
Yapılması ve Yapılmaması Gereken Hususlar Nelerdir?
Yapılması Gerekenler:
Aşamalı Uygulama: GAPS Diyeti, belirli aşamalarda uygulanır. İlk aşamalarda çok sınırlı gıdalar tüketilir, bağırsak iyileştikçe yeni gıdalar eklenir.
Fermente Gıdalar Tüketmek: Diyetin önemli bir parçası olan probiyotik açısından zengin fermente gıdalar, bağırsak florasını dengelemeye yardımcı olur.
Kemik Suyu ve Kolajen: Kemik suyu ve kolajen bağırsak astarını onarmak için faydalıdır ve diyetin temelini oluşturur.
Lifli Gıdalara Dikkat: Bağırsakların hassas olduğu durumlarda aşırı lifli gıdaların tüketiminden kaçınılmalıdır.
Yapılmaması Gerekenler:
İşlenmiş Gıdalar Tüketmek: GAPS Diyeti, işlenmiş gıdalar, şeker ve nişastalı gıdaların tamamen yasaklanmasını gerektirir.
Tahıllar ve Süt Ürünleri: Diyetin başında tahıllar, nişastalı sebzeler ve süt ürünleri diyet listesinden çıkarılır.
Ani Gıda Değişiklikleri: Diyet, aşamalar halinde uygulandığı için ani gıda değişikliklerinden kaçınılmalı ve her aşamada vücut tepki vermeden yeni gıdalar eklenmelidir.
GAPS Diyeti, bağırsak sağlığı ile zihinsel ve nörolojik sağlık arasında bir ilişki olduğu varsayımına dayanarak geliştirilmiştir. Diyet, sindirim problemlerini hafifletme ve bazı zihinsel sağlık sorunlarını yönetmeye yardımcı olabilir. Ancak aşırı kısıtlayıcı yapısı nedeniyle dikkatli uygulanmalı ve bir sağlık uzmanının gözetiminde yapılmalıdır.
Comments